रेशन कार्ड हे सरकारकडून जारी केलेले एक अधिकृत दस्तऐवज आहे, ज्याद्वारे नागरीकांना सार्वजनिक वितरण प्रणाली (PDS) अंतर्गत अनुदानित धान्य आणि इतर आवश्यक वस्तू मिळतात. रेशन कार्डद्वारे गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना स्वस्त दरात धान्य, साखर, गहू, तांदूळ, तेल आदी वस्तू पुरविल्या जातात. परंतु हे रेशन कार्ड ३ रंगामध्ये उपलब्ध आहे ,पांढरा ,पिवळा आणि केशरी.तुम्हाला या रंगांच्या मागचे कारण माहित आहे का? चला तर मग जाणून घेऊ या रंगाचे कारण आणि कोणाला मिळते कोणत्या रंगाचे रेशन कार्ड !
रेशन कार्डचे प्रकार किती व कोणते?
रेशन कार्डाचे प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत, जे नागरिकांच्या आर्थिक स्थितीनुसार विभागले जातात:
१. अंत्योदय अन्न योजना (AAY) कार्ड:
- लाभार्थी: अत्यंत गरीब कुटुंबे, ज्यांना सर्वात कमी उत्पन्न आहे.
- फायदे: या कार्डधारकांना अत्यंत स्वस्त दरात धान्य पुरवले जाते, जसे की तांदूळ, गहू आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू.
- उपयुक्तता: कुटुंबातील सदस्यांची कमकुवत आर्थिक स्थिती लक्षात घेऊन हे कार्ड दिले जाते.
२. बीपीएल (BPL) कार्ड:
- लाभार्थी: गरीबीरेषेखालील कुटुंबे (Below Poverty Line).
- फायदे: बीपीएल कार्डधारकांना अनुदानित दरात धान्य, तेल, साखर इत्यादी वस्तू मिळतात.
- उपयुक्तता: गरीब कुटुंबांना स्वस्त दरात आवश्यक जीवनावश्यक वस्तू मिळविण्याचा लाभ.
३. एपीएल (APL) कार्ड:
- लाभार्थी: गरीबीरेषेवरील कुटुंबे (Above Poverty Line).
- फायदे: एपीएल कार्डधारकांना अनुदानित दरात धान्य मिळत नाही, परंतु हे कार्ड शासकीय योजनांमध्ये ओळखपत्र म्हणून वापरले जाऊ शकते.
- उपयुक्तता: आर्थिकदृष्ट्या स्थिर असलेल्या कुटुंबांसाठी, जे रेशनवरील धान्य वापरत नाहीत.
४. अन्नसुरक्षा योजना कार्ड (Food Security Card):
- लाभार्थी: राज्य सरकारच्या अन्नसुरक्षा योजनेंतर्गत गरीब आणि वंचित कुटुंबे.
- फायदे: या कार्डधारकांना अत्यंत कमी दरात धान्य आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू पुरविल्या जातात.
- उपयुक्तता: अन्नसुरक्षा आणि कुपोषणाच्या समस्यांवर मात करण्यासाठी.
रेशन कार्डचे रंगांनुसार प्रकार:
रेशन कार्डांचे रंग त्यांच्या धारकांच्या आर्थिक स्थितीनुसार ठरवले जातात आणि त्यानुसार शासकीय योजनांचा लाभ मिळवण्यासाठी ते वापरले जातात. प्रत्येक रंग विशिष्ट प्रकारच्या कुटुंबांचे प्रतिनिधित्व करतो. खाली प्रत्येक रेशन कार्डाच्या रंगाचे कारण समजावून दिले आहे:
१. पांढरे रेशन कार्ड:
- लाभार्थी: आर्थिक स्थिर कुटुंबे (APL).
- फायदे: अनुदानित धान्य नाही, परंतु सरकारी ओळखपत्र म्हणून वापरले जाते.
२. पिवळे रेशन कार्ड:
- लाभार्थी: गरीबीरेषेखालील कुटुंबे (BPL).
- फायदे: स्वस्त दरात धान्य, साखर, आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू.
३. केशरी रेशन कार्ड:
- लाभार्थी: गरीबीरेषेवरील, पण मध्यमगरीब कुटुंबे.
- फायदे: अनुदानित दरात काही प्रमाणात धान्य मिळते.
पांढरे रेशन कार्ड (APL Card) कसे काढावे?
पांढरे रेशन कार्ड हे आर्थिक दृष्ट्या सधन (Above Poverty Line – APL) कुटुंबांसाठी दिले जाते. हे कार्ड तुम्हाला अनुदानित धान्य मिळवून देत नसले, तरी सरकारी योजनांसाठी ओळखपत्र म्हणून महत्त्वाचे आहे.
पांढरे रेशन कार्ड ऑनलाइन कसे काढावे ?
- आपल्या राज्याच्या सार्वजनिक वितरण प्रणाली (Public Distribution System – PDS) वेबसाइटवर जा.
- नवीन वापरकर्ता असल्यास, आपला मोबाईल क्रमांक आणि ई-मेल वापरून खाते तयार करा.
- अर्ज फॉर्ममध्ये आपल्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची माहिती, पत्ता, आणि आर्थिक स्थितीची माहिती भरावी.
- आधार कार्ड, पॅन कार्ड, रहिवासी पुरावा (वीज बिल किंवा पाणी बिल), आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटो अपलोड करा.
- जर अर्ज करण्यासाठी कोणतीही फी असेल, तर ती ऑनलाइन पद्धतीने भरावी.
- अर्ज जमा केल्यानंतर एक रसीद मिळेल, ज्याद्वारे तुम्ही अर्जाची स्थिती ट्रॅक करू शकता.
पांढरे रेशन कार्ड ऑफलाइन कसे काढावे ?
- आपल्या जवळच्या सार्वजनिक वितरण प्रणाली कार्यालय किंवा जिल्हा पुरवठा कार्यालयात जा.
- रेशन कार्डसाठी अर्ज फॉर्म घ्या.
- अर्जामध्ये आपली सर्व माहिती, कुटुंबातील सदस्यांची नावे, पत्ता, आणि आवश्यक कागदपत्रांची माहिती भरावी.
- आधार कार्ड, रहिवास पुरावा, आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटो अर्जासोबत संलग्न करावेत.
- अर्ज भरताना कोणतीही आवश्यक फी असल्यास, ती रेशन कार्यालयात भरावी.
- अर्ज सादर करून त्याची प्राप्ती रसीद घ्या. या रसीदद्वारे तुम्ही अर्जाची स्थिती तपासू शकता.
रेशन कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड: सर्व कुटुंबातील सदस्यांसाठी.
- रहिवासाचा पुरावा: वीज बिल, टेलिफोन बिल, पाणी बिल, किंवा रेंट अग्रीमेंट.
- पॅन कार्ड: अर्जदाराचे पॅन कार्ड.
- पासपोर्ट आकाराचे फोटो: अर्जदार आणि कुटुंबातील सदस्यांचे.
रेशन कार्ड काढण्यासाठी वेळ: साधारणपणे, अर्ज सादर केल्यानंतर १५ ते ३० दिवसांत आपले पांढरे रेशन कार्ड तयार होते.
पिवळे रेशन कार्ड (BPL Card)ऑनलाइन कसे काढावे?
पिवळे रेशन कार्ड हे गरीबीरेषेखालील (Below Poverty Line – BPL) कुटुंबांसाठी दिले जाते. या कार्डच्या सहाय्याने कुटुंबांना अत्यंत स्वस्त दरात तांदूळ, गहू, साखर, तेल आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू मिळतात. पिवळे रेशन कार्ड मिळवण्यासाठी काही विशिष्ट अटींची पूर्तता करावी लागते.
- आपल्या राज्याच्या सार्वजनिक वितरण प्रणाली (PDS) वेबसाइटवर जा.
- नवीन वापरकर्ता असल्यास, आपला मोबाईल क्रमांक आणि ई-मेल वापरून खाते तयार करा.
- फॉर्ममध्ये कुटुंबातील सदस्यांची सर्व माहिती, उत्पन्नाची माहिती, पत्ता, आणि इतर आवश्यक तपशील भरा.
- आधार कार्ड, उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र, रहिवासाचा पुरावा (उदा. वीज बिल, पाणी बिल), आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटो अपलोड करा.
- अर्जासाठी कोणतीही फी असेल, तर ती ऑनलाइन पद्धतीने भरावी.
- अर्ज जमा केल्यानंतर प्राप्ती रसीद मिळेल, ज्यामुळे अर्जाची स्थिती तपासता येईल.
पिवळे रेशन कार्ड (BPL Card) ऑफलाइन कसे काढावे?
- आपल्या जवळच्या सार्वजनिक वितरण कार्यालयात (ration office) भेट द्या.
- पिवळे रेशन कार्ड काढण्यासाठी अर्ज फॉर्म घ्या.
- अर्जामध्ये आपल्या कुटुंबाची आर्थिक माहिती, कुटुंबातील सदस्यांची नावे, पत्ता, आणि इतर तपशील भरावे.
- आधार कार्ड, उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र, रहिवासाचा पुरावा आणि फोटो अर्जासोबत जोडावे.
- अर्ज सादर केल्यानंतर प्राप्ती रसीद घ्या.
रेशन कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड: सर्व कुटुंबातील सदस्यांचे.
- उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र: गरीबीरेषेखालील (BPL) असल्याचे दाखवणारे प्रमाणपत्र.
- रहिवासाचा पुरावा: वीज बिल, पाणी बिल, किंवा घरमालकाचा करार.
- फोटो: अर्जदार व कुटुंबातील सदस्यांचे पासपोर्ट आकाराचे फोटो.
रेशन कार्ड मिळण्यासाठी लागणारा वेळ: अर्ज सादर केल्यानंतर साधारणतः १५ ते ३० दिवसांत पिवळे रेशन कार्ड तयार होते.
केशरी रेशन कार्ड (Orange Ration Card) ऑनलाइन कसे काढावे?
केशरी रेशन कार्ड हे अशा कुटुंबांसाठी आहे, ज्यांची आर्थिक स्थिती गरीबीरेषेच्या वर (Above Poverty Line – APL) आहे, परंतु त्यांना काही प्रमाणात अनुदानित अन्नधान्य मिळण्याची पात्रता असते. हे कार्ड मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी असते आणि त्यातून त्यांना काही सरकारी योजनांचा लाभ मिळतो.
- आपल्या राज्याच्या सार्वजनिक वितरण प्रणाली (PDS) किंवा अन्न व नागरी पुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- नवीन वापरकर्ता असल्यास, आपला मोबाईल क्रमांक आणि ई-मेल वापरून खाते तयार करा किंवा आधीपासून खाते असल्यास लॉगिन करा.
- अर्ज फॉर्ममध्ये आपले नाव, पत्ता, कुटुंबातील सदस्यांची माहिती आणि उत्पन्नाची माहिती भरा.
- आधार कार्ड, उत्पन्न प्रमाणपत्र, पत्ता पुरावा (वीज बिल किंवा पाणी बिल), आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटो अपलोड करा.
- अर्ज भरताना फी भरावी (जर लागू असेल).
- अर्ज सादर केल्यानंतर एक रसीद मिळेल, ज्याचा वापर करून तुम्ही अर्जाची स्थिती ट्रॅक करू शकता.
केशरी रेशन कार्ड (Orange Ration Card) ऑफलाइन कसे काढावे?
- आपल्या जवळच्या जिल्हा पुरवठा कार्यालय किंवा रेशन वितरण कार्यालयात जा.
- रेशन कार्ड अर्ज फॉर्म घेऊन तो व्यवस्थित भरा.
- अर्जामध्ये कुटुंबातील सदस्यांची माहिती, पत्ता, उत्पन्न आणि अन्य आवश्यक माहिती भरा.
- आधार कार्ड, पत्ता पुरावा (वीज बिल किंवा पाणी बिल), उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटो अर्जासोबत संलग्न करावे.
- अर्ज सादर करून प्राप्ती रसीद घ्या. रसीदवर दिलेल्या क्रमांकाद्वारे तुम्ही अर्जाची स्थिती तपासू शकता.
रेशन कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड: सर्व कुटुंबातील सदस्यांसाठी.
- उत्पन्न प्रमाणपत्र: कुटुंबाच्या उत्पन्नाची सध्याची स्थिती दाखवणारे प्रमाणपत्र.
- रहिवासाचा पुरावा: वीज बिल, पाणी बिल, किंवा घरमालकाचा करारपत्र.
- फोटो: अर्जदार आणि कुटुंबातील सदस्यांचे पासपोर्ट आकाराचे फोटो.
रेशन कार्ड मिळण्यासाठी लागणारा वेळ: अर्ज सादर केल्यानंतर १५ ते ३० दिवसांच्या आत केशरी रेशन कार्ड तयार होते.
हे हि वाचा !
