आजच्या काळात महिला उद्योजकांनी उद्योग, व्यवसाय क्षेत्रात आपली ओळख निर्माण केली आहे. मात्र, अनेक वेळा आर्थिक मदतीच्या अभावी त्या आपली स्वप्नं पूर्ण करू शकत नाहीत. हाच विचार लक्षात घेऊन भारतीय स्टेट बँकेने (SBI) अस्मिता: SME कर्ज योजना सुरु केली आहे. या योजनेद्वारे महिला उद्योजकांना व्यवसाय वाढवण्यासाठी किंवा नवीन उद्योग सुरू करण्यासाठी सहज कर्ज उपलब्ध करून देण्यात येते. कमी व्याजदर, कोलॅटरल-फ्री कर्ज, आणि विशेष सुविधा यामुळे अस्मिता योजना महिला सशक्तीकरणासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल ठरते.
SBI अस्मिता योजना ओळख:
भारतीय स्टेट बँकेने (SBI) महिला उद्योजकांसाठी विशेषतः सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (SME) क्षेत्रात आर्थिक मदत करण्याच्या उद्देशाने अस्मिता योजना सुरू केली आहे. महिलांना स्वावलंबी बनवणे, त्यांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्यास किंवा विस्तार करण्यास प्रोत्साहन देणे हे या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. ही योजना महिलांना कर्जाची गरज भागवण्यासाठी कमी व्याजदराने आणि कमी अटींवर कर्ज उपलब्ध करून देते. विशेष म्हणजे, या योजनेत कोलॅटरल (तारण) ची अट नसते, त्यामुळे महिला उद्योजकांना आर्थिक अडचणींवर मात करणे सोपे होते.
SBI अस्मिता योजनेची वैशिष्ट्ये:
कोलॅटरल-फ्री कर्ज:
या योजनेत महिलांना त्यांच्या व्यवसायासाठी तारणाशिवाय कर्ज दिले जाते, जेणेकरून त्यांना मालमत्ता तारण करण्याची गरज भासत नाही.
कमी व्याजदर:
अस्मिता योजनेत इतर व्यावसायिक कर्जांच्या तुलनेत व्याजदर कमी ठेवण्यात आले आहेत, जेणेकरून परतफेडीचा ताण महिलांवर कमी पडतो.
SME व्यवसायांना प्रोत्साहन:
ही योजना सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग क्षेत्रातील महिला उद्योजकांना लक्षात घेऊन तयार करण्यात आली आहे. त्यामुळे लघुउद्योग, सेवा व्यवसाय, उत्पादन क्षेत्रातील प्रकल्पांना प्राधान्य दिले जाते.
सुलभ अर्ज प्रक्रिया:
ऑनलाइन व ऑफलाइन अशा दोन्ही पद्धतीने अर्ज करता येतो. अर्ज आणि प्रक्रिया पारदर्शक आणि जलद असते.
महिलांसाठी विशेष सवलती:
महिला उद्योजकांना SBI कडून विशेष मार्गदर्शन, व्यावसायिक प्रशिक्षण आणि इतर सहाय्यक सेवा दिल्या जातात.
SBI अस्मिता योजनेची पात्रता:
कोणत्या महिलांना हे कर्ज मिळू शकते?
- अर्जदार महिला भारतीय नागरिक असावी.
- तिचे वय १८ वर्षांपेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे.
- ती स्वतःचा सूक्ष्म, लघु किंवा मध्यम उद्योग (SME) चालवत असावी किंवा नवीन व्यवसाय सुरू करण्याची तयारी करत असावी.
- तिचा क्रेडिट स्कोअर (CIBIL स्कोअर) समाधानकारक असावा.
- व्यवसाय आर्थिकदृष्ट्या व्यवहार्य आणि नफा देणारा असावा.
व्यवसायाबद्दल अटी:
- हे कर्ज फक्त व्यवसायासाठीच वापरता येते.
- उत्पादन, सेवा, व्यापार, प्रक्रिया अशा कोणत्याही SME क्षेत्रातील व्यवसायासाठी हे कर्ज लागू आहे.
- व्यवसायाची नोंदणी किंवा वैध परवानगी आवश्यक असते.
किती रकमेपर्यंत कर्ज मिळू शकते?
- कर्जाची रक्कम साधारण ₹५०,००० ते ₹२० लाखांपर्यंत असते.
- अंतिम रक्कम व्यवसायाची गरज, पात्रता व बँकेच्या धोरणावर ठरते.
परतफेड कालावधी
- परतफेड कालावधी: कर्ज रकमेवर आणि व्यवसाय स्वरुपावर अवलंबून ३ ते ७ वर्षांपर्यंत असतो.
- काही प्रकरणांमध्ये मोरॅटोरियम कालावधी मिळतो, म्हणजे पहिल्या काही महिन्यांत फक्त व्याज भरण्याची मुभा दिली जाते.
व्याजदर
- SBI अस्मिता योजनेमध्ये महिलांसाठी विशेष सवलतीचे व्याजदर लागू होतात.
- साधारणपणे व्याजदर ८% ते १०% दरम्यान असतो.
- व्याजदर बँकेच्या नियमांनुसार वेगवेगळा असू शकतो.
SBI अस्मिता योजना आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- चालू पत्त्याचा पुरावा (विजेचे बिल, पाणी बिल, टेलिफोन बिल इ.)
- व्यवसाय नोंदणी प्रमाणपत्र किंवा परवाना (GST प्रमाणपत्र, दुकान परवाना इ.)
- सविस्तर व्यवसाय योजना / प्रोजेक्ट रिपोर्ट
- आधीपासून व्यवसाय चालू असेल तर बँक खातेवही किंवा आर्थिक कागदपत्रे
- उत्पन्नाचे दस्तऐवज (जुने व्यवहार, कर भरण्याची कागदपत्रे)
- पासपोर्ट साईझ फोटो
SBI अस्मिता योजनाचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज कसा करावा?
SBI अस्मिता कर्जासाठी अर्ज करायचा असल्यास सर्वप्रथम तुम्ही जवळच्या SBI शाखेत भेट द्यावी किंवा बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन माहिती घ्यावी. शाखेत गेल्यावर बँक अधिकारी तुम्हाला या योजनेची सविस्तर माहिती देतील आणि तुमच्या व्यवसायाची पात्रता तपासतील. त्यानंतर तुम्हाला अर्जाचा फॉर्म मिळेल. या अर्जामध्ये तुमची वैयक्तिक माहिती, व्यवसायाची माहिती आणि कर्जाची रक्कम याबद्दल सविस्तर तपशील भरावा लागेल. अर्जासोबत तुमचे ओळखपत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड), पत्त्याचा पुरावा, व्यवसायाची नोंदणी कागदपत्रे, प्रोजेक्ट रिपोर्ट, तसेच मागील आर्थिक कागदपत्रांची झेरॉक्स जोडावी लागेल. काही ठिकाणी व्यवसायाचे उत्पन्न व खर्च दर्शवणारे दस्तऐवजही आवश्यक असतात. सर्व कागदपत्रांची पूर्तता झाल्यावर बँकेकडून तुमचे अर्ज आणि कागदपत्रांची प्राथमिक छाननी केली जाते. कर्ज मंजुरीसाठी तुमची पात्रता, क्रेडिट स्कोअर आणि व्यवसायाच्या व्यवहार्यता याची तपासणी होते. ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर बँक तुमच्याशी संपर्क साधते आणि मंजूरीची माहिती देते. कर्ज मंजूर झाल्यानंतर करारपत्रावर तुमची स्वाक्षरी घेऊन, कर्जाची रक्कम तुमच्या खात्यात जमा केली जाते. संपूर्ण प्रक्रियेमध्ये काही ठिकाणी ७–१५ दिवसांचा कालावधी लागू शकतो. अर्ज करताना योग्य माहिती आणि कागदपत्रे देणे आवश्यक आहे, जेणेकरून कोणतीही विलंब किंवा अडचण येणार नाही.
SBI अस्मिता योजनेचे फायदे:
कोलॅटरल-फ्री कर्ज:
या योजनेअंतर्गत महिलांना तारणाशिवाय कर्ज मिळते, त्यामुळे घराची किंवा मालमत्तेची तारण करण्याची गरज राहत नाही. हे लघु आणि मध्यम स्तरावरील उद्योजिकांसाठी खूप उपयुक्त ठरते.
कमी व्याजदर:
इतर व्यावसायिक कर्जांच्या तुलनेत या योजनेत व्याजदर कमी असतो, त्यामुळे परतफेडीचा आर्थिक ताण हलका होतो.
व्यवसाय वाढीस प्रोत्साहन:
नवीन व्यवसाय सुरू करणे किंवा विद्यमान व्यवसाय विस्तारण्यासाठी आर्थिक पाठबळ मिळते, जे महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणास मदत करते.
सुलभ अर्ज प्रक्रिया:
ऑनलाइन व ऑफलाइन दोन्ही मार्गांनी अर्ज करता येतो. अर्ज प्रक्रिया पारदर्शक आणि सोपी असते.
विशेष मार्गदर्शन सुविधा:
SBI शाखांमध्ये महिलांना व्यवसायवृद्धीसाठी प्रशिक्षण, सल्ला आणि आवश्यक माहिती मिळते.
क्रेडिट हिस्ट्री सुधारण्याची संधी:
वक्तशीर परतफेड करून महिलांना स्वतःची चांगली क्रेडिट हिस्ट्री तयार करता येते, ज्यामुळे भविष्यात मोठे कर्ज घेणे सुलभ होते.
महिला सशक्तीकरणाला चालना:
या योजनेंमुळे महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळते, आत्मविश्वास वाढतो आणि कुटुंबासोबत समाजातही त्यांची ओळख मजबूत होते.
